Sản xuất hải sâm vú trắng từ công nghệ phân tử

Ngày 14/4, tại Khánh Hòa, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 tổ chức Hội thảo đánh giá kết quả thực hiện dự án ‘Nâng cao sản xuất hải sâm giá trị cao thông qua công nghệ phân tử’ do Chương trình Aus 4 innovation (Australia) tài trợ.

Tham dự Hội thảo có ông Andrew Barnes, Phó Đại sứ quán Australia tại Việt Nam; đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và ngành nông nghiệp các tỉnh Khánh Hòa và Quảng Ngãi.

Tại Việt Nam, dự án đã lựa chọn hải sâm vú trắng (Holothuria fuscogilva) để nghiên cứu sản xuất giống và thử nghiệm ươm nuôi. Sau một năm triển khai tại Khánh Hòa và Quảng Ninh cho kết quả khả quan. Đánh giá cho thấy hải sâm vú phù hợp với điều kiện tự nhiên tại Khánh Hòa. Cụ thể, từ con giống với trọng lượng khoảng 0,3g và sau đó đạt trọng lượng 60g, tỷ lệ sống đạt 92%.

Anh Nguyễn Đức Thoại, ở thôn Đầm Môn, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) là một trong 3 hộ dân thực hiện nuôi thử nghiệm cho hay, hải sâm sinh trưởng và phát triển tốt, tỷ lệ sống cao. Do đó, anh mong muốn dự án tiếp tục nhân ra diện rộng để phục vụ người nuôi có nhu cầu.

Tiến sỹ Nguyễn Đình Quang Duy, Phó Giám đốc trung tâm Quốc gia giống hải sản miền Trung, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 cho biết, việc cấy hoóc-mon thay cho phương pháp truyền thống đã kích thích sinh sản hải sâm vú trắng thành công. Theo đó, nhóm nghiên cứu đã sản xuất gần 20.000 con giống phục vụ các thí nghiệm và nuôi thử nghiệm thương phẩm.

“Kết quả dự án bước đầu mang lại hiệu quả rất khả quan khi sản xuất thành công hải sâm vú, loại có giá trị kinh tế cao gấp 5 lần so với hải sâm cát; đồng thời, mở ra cơ hội tạo sinh kế cho người nuôi trong thời gian tới cũng như giảm áp lực khai thác hải sâm vú tự nhiên đang có nguy cơ tuyệt chủng, góp phần bảo vệ môi trường”, Tiến sỹ Nguyễn Đình Duy phân tích.

Trước những kết quả từ dự án mang lại, ông Andrew Barnes, Phó Đại sứ quán Australia tại Việt Nam đánh giá cao sự hợp tác giữa Đại học USC và Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 đã sản xuất thành công hải sâm vú trắng bằng phương pháp mới, mở ra cơ hội sản xuất hải sâm có giá trị cho ngành hàng này. Khi thị sát trại hải sâm nuôi trên biển ở Vạn Ninh, ông càng thấy rõ mục tiêu dự án rất rõ ràng, bước đầu tạo ra ngành nghề mới cho người nuôi, giảm áp lực khai thác hải sâm trong tự nhiên, góp phần bảo vệ môi trường và đa dạng nguồn lợi thủy sản.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ngãi bày tỏ sự quan tâm về việc ứng dụng kết quả sản xuất thành công giống hải sâm vú trắng. Hiện nay, Quảng Ngãi chưa có mô hình nào nuôi hải sâm vú. Còn hải sâm cát được nuôi trên địa bàn khoảng 3 năm nay với hiệu quả rõ rệt. Do đó, tỉnh đang định hướng phát triển hải sâm cát trên diện rộng, có con giống thả tại khu bảo tồn biển Lý Sơn trong năm 2021 và sớm tiếp cận công nghệ nghiên cứu sản xuất giống hải sâm vú trắng.

Về việc thả giống hải sâm vú tại khu bảo tồn biển Lý Sơn, Tiến sỹ Trương Hà Phương, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 cho biết, dự kiến trong thời gian tới sẽ phối hợp thả giống tại khu vực này bằng nguồn giống nhân tạo.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng tập trung thảo luận về khả năng thương mại hóa và hướng phát triển hải sâm vú tại Việt Nam; trong đó vấn đề được quan tâm là đầu ra của sản phẩm.

Theo ông Lê Thanh Nhàn, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hải sâm Việt Nam, đơn vị có nhà máy chế biến hải sâm theo tiêu chuẩn cao cấp của Nhật Bản, Mỹ, không phải chỉ chế biến phơi khô để xuất bán thô. Mặc dù trên thị trường thế giới hiện có khoảng 90% sản phẩm bán khô, nhưng công ty sẽ cho ra sản phẩm để người tiêu dùng có thể sử dụng được luôn.

Ông Nhàn cũng cho hay, trong thời gian qua, công ty đã đẩy mạnh thu mua hải sâm cát tại Phú Yên và Khánh Hòa. Đồng thời, khẳng định sẽ bao tiêu đầu ra hải sâm đảm bảo cho người nuôi vì công ty chỉ tiêu thụ hải sâm nuôi chứ không phải hải sâm tự nhiên. Trong chiến lược của công ty là dành 90% sản phẩm phục vụ xuất khẩu và 10% phục vụ trong nước bởi thị trường trong nước vẫn chưa quen dùng hải sâm. Sản phẩm của công ty cũng đã xuất khẩu và tiếp tục mở rộng thị trường.

GS.TS Ngô Xuân Bình, Phó vụ trưởng Vụ khoa học công nghệ (Bộ Khoa học và Công Nghệ) cho biết, công nghệ kích thích sinh sản bằng hoóc-mon, hiện Việt Nam áp dụng chưa nhiều. Vì vậy, với việc sản xuất thành công hải sâm vú trắng bằng công nghệ này tạo ra tính đột phá, mở ra cơ hội cũng như tạo sinh kế cho người nuôi trồng. Tuy nhiên, để công nghệ sản xuất hải sâm vú này thành công hơn cần tiến tới thương mại hóa.

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Ninh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), thời gian qua Australia đã hỗ trợ Việt Nam rất nhiều trong lĩnh vực nông nghiệp; trong đó có thủy sản. Thông qua hợp tác, chúng ta nắm bắt được công nghệ mới cũng như nâng cao năng lực nghiên cứu.

Đối với hải sâm, trước đây Việt Nam sản xuất hải sâm cát bằng phương pháp truyền thống như kích nhiệt nên không chủ động được như phương pháp kích thích sinh sản bằng hoóc -mon. Ông Ninh tin rằng với công nghệ này thì các đối tượng hải sâm quý hiếm khác sẽ được sản xuất thành công trong thời gian tới. Mặt khác, giảm được tình trạng khai thác trái phép trên biển, góp phần khắc phục thẻ vàng IUU cũng như phục vụ cho định hướng chiến lược phát triển thủy sản.